Bert Natter – Begeerte heeft ons aangeraakt

‘Begeerte heeft ons aangeraakt’ is de debuutroman van Bert Natter. Het boek is uit 2008, mijn editie uit 2011 is de negende druk. Naast een verkoopsucces werd het boek alom lovend besproken.

Hoofdpersoon is Lucas Hunthgburth, kenner van oude muziekinstrumenten, in het bijzonder klavecimbels. Hij werkt in een museum onder een bazige directrice. Hij krijgt weinig erkenning, zijn leven voelt leeg. Hij heeft geen vrouw of kinderen. Zijn beste vriend is dood. Nooit wil hij worden als zijn vader, kruidenier in Enschede.

Het leven van Lucas krijgt een onverwachte wending wanneer hij gevraagd wordt een zeventiende-eeuws klavecimbel te komen bekijken in Bethlehem, een gehucht in Groningen. Omdat hij niets beters te doen heeft en toch nieuwsgierig is gaat hij erheen.

Onderweg bezoekt hij zijn ouders en vertelt hen dat hij ontslag heeft genomen. Zij werken twaalf uur per dag, zes dagen per week. Zijn vader zegt dat zij altijd vrij zijn gebleven. “Ze waren met niets begonnen. Veertig jaar later hadden ze nog steeds niets. Net het leven zelf en dan ga je dood.”

De eigenaar van het klavecimbel is net overleden. De zoon heet Diederik Dembeck, woont in zijn vaders huis, een voormalig klooster. Hij is een nogal merkwaardige man. Lucas ziet het klavecimbel: het is bijzonder, verkeerd in goede staat en is geen vervalsing. Hij kan het kopen van zijn ontslagpremie en zo nodig later doorverkopen aan een museum.

Vanaf hier wordt het boek steeds vreemder. Diederik neemt Lucas op sleeptouw, gaat uit eten met hem, giet hem vol drank en hij moet blijven logeren. Lucas wordt geacht het klavecimbel te repareren zodat het bespeelt kan worden tijdens de begrafenis van de oude Dembeck.

Lucas ontmoet diverse familieleden van Dembeck. Met name de zus Dido maakt grote indruk op hem. Zij speelt fantastisch klavecimbel, trad ooit veelvuldig op, maar ergens ging het mis in haar hoofd. De eerste nacht verschijnt zij in zijn slaapkamer.

Bert Natter bouwt hier heel goed de spanning op. Al eerder in het verhaal wordt met terugblikken de achtergrond van Lucas verteld. De vuurwerkramp in Enschede vormde een beslissende gebeurtenis in zijn leven. Zijn vriend Ernst Zwier kwam om bij deze ramp. Eerst weet je niet precies hoe dit is gebeurd. Stukje bij beetje voegt Natter iets toe aan de voorgeschiedenis.

Op dezelfde manier doseert hij het verhaal van het oude en kostbare klavecimbel. Het verhaal is te mooi om waar te zijn. Is dit klavecimbel inderdaad in bezit geweest van Constantijn Huygens? Staat het op een schilderij van Vermeer? De zwijgplicht die Lucas opgelegd heeft gekregen over de aankoop doet een geheim vermoeden. Daarnaast zijn er diverse zijlijnen, die Natter knap mengt in de rest van zijn verhaal.

De vertwijfeling slaat hard toe bij Lucas. Hij vraagt zich telkens af wat hij hier doet. Is het slechts vanwege de aankoop van het klavecimbel? Of is het Dido? “Ik hoor hier niet thuis. Ik hoor nergens meer thuis. Ik verlangde naar een kleinere wereld dan deze, zoals je die aantrof in een boek of op het podium, of het filmdoek: een beperkt aantal spelers en eenheid van plaats en tijd.”

Naar het einde toe worden de gebeurtenissen steeds absurder. De begrafenis en het aansluitende etentje lopen volledig uit de hand. Iedereen wordt dronken. Twee geschoten en opgediende pauwen doen de boel nog meer ontsporen. Natter stapelt hier gekte op gekte. Dit komt de spanning niet ten goede, evenmin de aparte humor die in de rest van het boek steeds aanwezig is. Dat is jammer, maar al met al is ‘Begeerte heeft ons aangeraakt’ een prachtig debuut.