maandag 15 juni 2015

Jens Christian Grondahl – Dat weet je niet

Vanaf half jaren 90 worden alle boeken van de grote Deense schrijver Jens Christian Grøndahl in het Nederlands vertaald, al ruim een dozijn. Door de uitverkiezing van ‘Portret van een man’ tot boek van de maand door het DWDD-boekenpanel staat hij weer wat meer in de belangstelling.


‘Dat weet je niet’ dateert van 2010. Het is een dunne roman over een redelijk gelukkig echtpaar uit Kopenhagen, David en Emma. Zij komt uit Engeland en is kunstenares, hij is een geslaagd advocaat. “Twee leeftijdgenoten in raketvaart op weg naar de vijftig. Een mooi huis, een gewilde postcode. Een huwelijk dat standhield terwijl iedereen ging scheiden.” Hun dochter is het huis uit, heeft een eerste kunsttentoonstelling en een nieuwe vriend, een Pakistaan.

Het thema van het boek is de invloed van je wortels - waar je vandaan komt - op het leven dat je nu leidt. David komt uit een Joodse familie, maar heeft het geloof en de tradities al lang achter zich gelaten. Zijn vader is overleden, met zijn moeder is het contact minimaal. Achtergrond speelt naar zijn idee geen rol meer in zijn leven.

Zowel David als Emma worden met hun verleden geconfronteerd, via familie, vrienden van vroeger en hun dochter en haar vriend. Ook een incident als een brievenbus beklad met een hakenkruis zet David aan het denken over zijn achtergrond.

In hun ontkenning sluiten zij zich voor elkaar af. Regelmatig vragen de twee zich af in hoeverre zij de ander kennen. Het perspectief wordt door Grøndahl afgewisseld. Dit brengt spanning in het verhaal. Voortdurend wordt er ook naar vroeger teruggeblikt. Naar mijn smaak iets te veel. De beide ouders van David en Emma worden uitvoerig belicht, dit is nog begrijpelijk. Maar ook de vader van de nieuwe vriend en eerdere liefdes van David en Emma komen uitgebreid aan bod. Wat meer focus zou het boek sterker hebben gemaakt.

Daarnaast kon ik het gedrag van zowel Emma als David vaak niet navoelen. Emma is op een zeker ogenblik razend; ik begreep echt niet waarom toch. David doet soms dingen impulsief, terwijl hij de braafheid en redelijkheid zelve is. Hij wijkt af van wat hij van plan was en zwijgt daarover tegenover zijn vrouw. Waarom zou je dit verzwijgen, vroeg ik mij af? Waarom niet even een sms’je sturen? Emma, die zich lui in haar atelier de hele dag zit te vervelen maakt daarentegen geen post open en laat de telefoon overgaan, terwijl zij ziet dat haar dochter het is die belt en haar nodig heeft. Haar innerlijke motieven blijven flets. Als lezer kom je er niet achter wat zij wil.

Bij de opening van hun dochters tentoonstelling loopt er veel mis, verhaallijnen komen zo’n beetje samen en hun huwelijk wordt op de proef gesteld, vooral door wederzijdse misverstanden. Zijn hun beide levens mislukt? Dat kun je ook weer niet zeggen. Uiteindelijk leven ze door in een schijnwereld. Maar een alternatief is er niet.

Het thema van ‘Dat weet je niet’ is niet origineel, wel boeiend. De uitwerking vind ik niet zo geslaagd. Met minder verhaallijnen en achtergronden van alle personages had het een beter boek kunnen worden en was er in ieder geval meer ruimte geweest om Emma uit te diepen.

Geen opmerkingen: