zaterdag 16 augustus 2014

Heere Heeresma - Een dagje naar het strand


Twee jaar geleden was het 50 jaar terug dat Heeresma’s eerste roman het licht zag. Ik heb geen herdenkingsartikelen gelezen of heruitgaven gezien. Een van de meest gelezen schrijvers uit de jaren 70 lijkt een paar jaar na zijn dood vergeten te zijn.


Een dagje naar het strand is vele malen herdrukt, in 13 talen vertaald en tweemaal verfilmd: door Theo van Gogh en door Simon Hesera (naar een scenario van Roman Polanski).
Het is een korte roman, het verhaal is eenvoudig: een man haalt ’s morgens een kind op om een dagje naar het strand te gaan. De man heet Bernd en is enigszins verlopen. Reeds vroeg in de ochtend heeft hij zin in drank. Hij lijkt de nacht ervoor niet geslapen te hebben en het is onduidelijk of hij überhaupt  wel een slaapplaats heeft. Het kind heet Walijne en is licht gehandicapt. Zij noemt hem oom. Het heeft er meer van weg dat hij de vader is.

Kennelijk was er met de moeder afgesproken dat Bernd met Walijne uit zou gaan. De afspraak was vaag, het weer is slecht, de moeder had er niet meer op gerekend. Toch gaan zij door de regen op pad.

Het wordt een tocht langs uitgestorven boulevards, foute kroegen en vage kennissen. Bernd wil Walijne vermaken en met liefde omgeven. De drank wint het echter keer op keer, waardoor het besef dat hij niet alleen is vervaagd.

Uiteindelijk blijft de held uitgeteld op het natte strand achter. Hij opent de ogen. Walijne is nergens meer te bekennen. Alles is verloren.

Een dagje naar het strand heeft iets buitengewoon sombers. Tegelijkertijd is er de humor. Bernd heeft een joviale kant, hij neemt het niet zo serieus met regels en afspraken. En Walijne vindt hem ook echt aardig.

De karakteristieke stijl van Heeresma is in deze eerste roman al helemaal aanwezig. Bernd praat nogal hoogdravend en ouderwets. Het contrast met de nare plekken waar hij terecht komt en de treurige types die hij ontmoet is komisch.

Een citaat tot besluit: bij een slijterij die net dicht gaat wil Bernd wat drank inslaan: “Hallo vriend, zei hij tegen de winkelier die opendeed. Zojuist is een familielid na een vermoeiende en zeer gevaarlijke tocht in het buitenland teruggekomen. Zijn ervaringen zijn te talrijk om ze hier in extenso op te sommen. Belangrijk op dit ogenblik is alleen dat hij door de hete zon geheel is verbrand en ten prooi aan malaria-aanvallen. Hij verzocht mij jenever te halen om zijn lijden wat te verlichten.”

Geen opmerkingen: